Trẻ chậm phát triển trí tuệ: Dấu hiệu nhận biết và cách chữa trị

Trẻ chậm phát triển trí tuệ là một vấn đề phổ biến trong xã hội hiện nay, cần được xử lý một cách đúng đắn và kỹ lưỡng. Trẻ chậm phát triển trí tuệ có thể có những khó khăn trong việc học tập, giao tiếp và kỹ năng sống. Sau đây là những thông tin cụ thể về các dấu hiệu nhận biết và cách chữa trị trẻ chậm phát triển trí tuệ.

Trẻ chậm phát triển trí tuệ là gì?

Chậm phát triển trí tuệ là một thuật ngữ chuyên khoa mô tả tình trạng khiếm khuyết ở não bộ của trẻ nhỏ và thường xảy ra ở trẻ em dưới 18 tuổi. Sự khiếm khuyết này khiến khả năng học tập, kỹ năng tự chăm sóc bản thân, giao tiếp và kỹ năng xã hội của trẻ kém hơn các bạn đồng trang lứa.

Nếu con bạn bị chậm phát triển trí tuệ, não của chúng không phát triển đúng cách. Dẫn đến sự hạn chế trong một số kỹ năng cần thiết ngoài đời sống:

• Chức năng trí tuệ: Được thể hiện thông qua IQ. Chỉ số này đánh giá khả năng học tập, tư duy, giải quyết vấn đề của một người
• Hành vi thích ứng: Liên quan đến các kỹ năng xã hội như tương tác, giao tiếp và khả năng tự chăm sóc bản thân.

Với một đứa trẻ bình thường, chỉ số IQ đạt từ 85 – 115 điểm. Theo đó, trẻ chậm phát triển trí tuệ sẽ có chỉ số IQ dưới 70 điểm.

Sự khác biệt giữa trẻ chậm phát triển trí tuệ và trẻ tự kỷ

Mặc dù trẻ chậm phát triển trí tuệ và trẻ tự kỷ có thể có các dấu hiệu tương tự, tuy nhiên, chúng là hai vấn đề khác nhau.

• Trẻ tự kỷ có các vấn đề về tương tác xã hội và liên quan đến cảm xúc
• Trong khi đó, trẻ chậm phát triển trí tuệ chủ yếu liên quan đến khả năng học tập và phát triển trí tuệ.

Phân loại trẻ chậm phát triển trí tuệ

Việc phân loại mức độ chậm phát triển trí tuệ ở trẻ được các chuyên gia dựa vào những hoạt động trí óc, khả năng thích ứng và mức độ trẻ cần sự hỗ trợ/ giúp đỡ của người lớn trong sinh hoạt hàng ngày.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, không thể dựa vào các bảng kiểm tra để đánh giá mức độ trẻ chậm phát triển, mà cần dựa trên các xét nghiệm lâm sàng. Thực tế, đã có nhiều trường hợp được ghi nhận không thể đánh giá được mức độ. Có 4 mức độ để đánh giá sự chậm phát triển trí tuệ ở trẻ như sau:

1. Chậm phát triển trí tuệ mức nhẹ

• Có khoảng 80% bé bị chậm trí tuệ rơi vào loại này.
• Chỉ số IQ của trẻ thường dao động từ 50 – 75 và bé có thể theo học tiểu học.
• Những bé gặp phải khuyết tật này thường mất khá nhiều thời gian để học kỹ năng giao tiếp. Tuy nhiên, nếu được giáo dục đúng cách, trẻ hoàn toàn có thể giao tiếp tốt với người khác.
• Một số đặc điểm phổ biến là trẻ gặp khó khăn với việc viết và đọc, trẻ không thể đưa ra quyết định.
• Khi lớn lên, trẻ có thể tự lập với sự hỗ trợ của gia đình, cộng đồng.

2. Chậm phát triển trí tuệ mức trung bình

• Có khoảng 10% trẻ chậm trí thuộc loại này.
• IQ của trẻ là từ 35 – 55.
• Trẻ có thể tự thực hiện các công việc cá nhân như tắm, ăn và đi vệ sinh với sự hướng dẫn của bố mẹ.
• Trẻ có thể học viết, đọc và đếm cơ bản.
• Trẻ học khá chậm nhưng vẫn có thể làm được một số công việc đơn giản.
• Khi lớn lên, trẻ thường sống tại các trung tâm cộng đồng dưới sự giám sát và trông nom.

3. Chậm phát triển trí tuệ mức nặng

• Khoảng 3 – 5% trẻ bị khuyết tật trí tuệ rơi vào nhóm này với IQ từ 20 – 40.
• Trẻ có thể học được một số kỹ năng cơ bản để chăm sóc bản thân và kỹ năng giao tiếp.
• Khi lớn lên, trẻ có thể sống tại các nhà tập thể có giám sát.

4. Chậm phát triển trí tuệ đặc biệt (rất nặng)

• Chỉ 1 – 2% trẻ chậm phát triển trí tuệ rơi vào nhóm này.
• IQ của trẻ nằm dưới 20 – 25.
• Trẻ có thể học các kỹ năng giao tiếp cơ bản và kỹ năng tự chăm sóc bản thân với sự hỗ trợ của người lớn.
• Trẻ bị tổn thương thần kinh và cần sự theo dõi, giúp đỡ thường xuyên.

Xem thêm: [Review] Sữa non trí não Olisure có tốt không? Giá bao nhiêu? Mua chính hãng ở đâu?

Nguyên nhân trẻ chậm phát triển trí tuệ

Nếu chẳng may con bạn sinh ra mà thấy nhận thức chậm phát triển hơn so với các bạn cùng độ tuổi, thay vì cảm thấy xấu hổ thì bạn nên đồng hành cùng con để xác định nguyên nhân, từ đó đưa ra các biện pháp khắc phục hiệu quả.

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này nhưng đến 60% trong số đó vẫn chưa xác định được nguyên nhân. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất:

Biểu hiện của trẻ chậm phát triển trí tuệ

Tùy thuộc vào từng mức độ, triệu chứng của trẻ chậm phát triển trí tuệ sẽ khác nhau. Dưới đây là một số biểu hiện chung:

• Chạm các mốc phát triển trí tuệ chậm hơn so với bạn bè cùng trang lứa
• Biết ngồi, bò hoặc đi muộn
• Chậm nói, nói bị ngọng
• Ghi nhớ kém
• Thiếu sự tư duy logic trong học tập
• Thực hiện theo nhưng không hiểu được mục đích của hành động đó
• Có những hành vi vượt ngoài suy nghĩ của một đứa trẻ cùng tuổi
• Gặp khó khăn trong việc học tập ở trường, giao lưu, kết nối bạn bè
• IQ dưới 70
• Trẻ luôn phải dựa dẫm, tiếp nhận sự hỗ trợ từ bố mẹ và thầy cô trong môi trường giáo dục đặc biệt. Bởi những thách thức trong giao tiếp, kỹ năng xã hội và tương tác với mọi người xung quanh

Một số đặc điểm của trẻ chậm phát triển trí tuệ

Trẻ em gặp vấn đề về phát triển trí tuệ thường đối mặt với một số khó khăn về hành vi, bao gồm:

• Trí nhớ kém: Trẻ khó có thể nhớ được địa chỉ nhà hay số điện thoại và thường không thể ghi nhớ chi tiết về những sự kiện xảy ra trong quá khứ.
• Học chậm: Vì chỉ số IQ của trẻ thấp hơn so với trung bình, chúng sẽ mất nhiều thời gian hơn để học những kỹ năng mới so với những đứa trẻ khác.
• Thiếu kiểm soát, có xu hướng xung đột và tự gây thương tích: Trẻ chậm phát triển gặp nhiều khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc của mình và của người khác, dẫn đến việc chúng thường tỏ ra nóng nảy, la hét và gây tổn thương cho bản thân và những người xung quanh.
• Sự phụ thuộc và thụ động: Trẻ thiếu những kỹ năng tự chăm sóc bản thân, do đó chúng phải luôn có sự hỗ trợ và giám sát từ gia đình.
• Tránh xa các hoạt động xã hội: Trẻ thường cảm thấy tự ti và tránh xa những nơi đông người, không thể hiện bản thân trong một môi trường thích hợp.
• Trầm cảm trong độ tuổi vị thành niên và tuổi teen.
• Khó tập trung: Trẻ chậm phát triển trí tuệ thường thiếu sự hứng thú trong các hoạt động hàng ngày, do đó chúng dễ dàng mất tập trung và không hoàn thành nhiệm vụ.

Ngăn ngừa tình trạng chậm phát triển trí tuệ

Dưới đây là một số lời khuyên hữu ích giúp bảo vệ trẻ tránh khỏi khuyết tật trí tuệ:

• Bạn nên cho trẻ tiêm chủng đầy đủ để tránh mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như bệnh sởi, thủy đậu… Một số bệnh truyền nhiễm có thể ảnh hưởng đến chức năng của não và dẫn đến tình trạng chậm phát triển trí tuệ.
• Trẻ cần phải thực hiện các bài kiểm tra sàng lọc về phát triển, do bác sĩ nhi khoa thực hiện. Việc kiểm tra này sẽ giúp điều trị tình trạng suy dinh dưỡng để đảm bảo rằng trẻ được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho quá trình phát triển.
• Chăm sóc tiền sản đúng cách cũng giúp bảo vệ trẻ tránh khỏi việc chậm phát triển trí tuệ.Bên cạnh đó, khi mang thai, bạn nên khám thai định kỳ để chắc chắn rằng bé đang phát triển khỏe mạnh.

Cách chữa trị trẻ chậm phát triển trí tuệ

1. Chăm sóc y tế thường xuyên

Nếu trẻ của bạn được chẩn đoán là chậm phát triển trí tuệ, điều quan trọng nhất là đưa trẻ đi khám bác sĩ thường xuyên để đảm bảo sức khỏe của trẻ được tốt nhất.

2. Giáo dục và hỗ trợ giáo dục

Trẻ chậm phát triển trí tuệ có thể cần hỗ trợ đặc biệt trong việc học tập. Giáo viên và nhà trường có thể cung cấp hỗ trợ các bài học đặc biệt để giúp trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết. Các chương trình giáo dục đặc biệt cũng có thể cung cấp cho trẻ một môi trường học tập tốt hơn, giúp trẻ cảm thấy tự tin hơn khi học tập.

3. Chế độ dinh dưỡng:

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò trong quá trình phát triển của trẻ. Do đó bố mẹ nên cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng, nhất là những thực phẩm giàu chất béo Omega 3 như: cá hồi, cá thu,… Bởi vì, nhóm thực phẩm này có thể giúp trẻ cải thiện thị lực, giấc ngủ và giúp bộ não phát triển.

Ngoài ra bạn cũng nên bổ sung các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất giúp trẻ phát triển một cách toàn diện.

Xem thêm: [Review] Cốm trí não G-Brain có tốt không? Giá bao nhiêu? Mua ở đâu chính hãng?

4. Hỗ trợ xã hội và tâm lý

Trẻ chậm phát triển trí tuệ có thể gặp khó khăn trong việc tương tác xã hội và quản lý cảm xúc. Họ có thể cần được hỗ trợ xã hội và tâm lý từ các chuyên gia. Các chương trình hỗ trợ xã hội và tâm lý có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội và tăng cường khả năng quản lý cảm xúc.

5. Tham gia các hoạt động giáo dục ngoài trường

Các hoạt động giáo dục ngoài trường, như tham gia các câu lạc bộ hoặc các khóa học nghệ thuật, thể thao, có thể giúp trẻ phát triển các kỹ năng xã hội và tư duy sáng tạo. Tham gia các hoạt động ngoài trường cũng giúp trẻ cảm thấy tự tin hơn trong việc tương tác với người khác và tăng cường khả năng quản lý cảm xúc.

Phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ

Sau khi đã phát hiện ra dấu hiệu chậm phát triển trí tuệ ở trẻ, các bậc phụ huynh cần tiếp cận phương pháp giáo dục phù hợp để giúp trẻ cải thiện trí tuệ và phát triển tối đa khả năng của mình. Dưới đây là một số phương pháp dạy trẻ chậm phát triển trí tuệ hiệu quả mà các bậc phụ huynh có thể áp dụng:

• Dạy trẻ qua trò chơi: Trò chơi là cách giáo dục phổ biến và rất hiệu quả để giúp trẻ phát triển các kỹ năng cần thiết cho sự phát triển trí tuệ. Bằng cách dạy trẻ thông qua trò chơi, các bậc phụ huynh có thể giúp trẻ học hỏi một cách vui vẻ và thú vị.
• Tạo môi trường học tập tích cực: Môi trường học tập tích cực có thể giúp trẻ cảm thấy thoải mái và tiếp thu kiến thức tốt hơn. Đây là một phương pháp hữu hiệu để giúp trẻ phát triển trí tuệ và tăng cường sự tự tin của trẻ.
• Dạy trẻ bằng hình ảnh và trực quan: Trẻ em thường học hỏi tốt hơn khi được học bằng hình ảnh và trực quan. Các bậc phụ huynh có thể sử dụng hình ảnh và trực quan để giúp trẻ hiểu và ghi nhớ kiến thức một cách dễ dàng.
• Điều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp với năng lực của trẻ: Các bậc phụ huynh cần đánh giá năng lực của trẻ và điều chỉnh phương pháp dạy học phù hợp để giúp trẻ phát triển trí tuệ và khả năng của mình.
• Khuyến khích trẻ đọc sách: Đọc sách có thể giúp trẻ nâng cao vốn từ vựng và kỹ năng ngôn ngữ, từ đó giúp trẻ phát triển trí tuệ. Các bậc phụ huynh có thể khuyến khích trẻ đọc sách bằng cách mua sách cho trẻ hoặc đưa trẻ đến thư viện.
• Dạy trẻ cách suy nghĩ và giải quyết vấn đề: Việc dạy trẻ cách suy nghĩ và giải quyết vấn đề là một phương pháp giúp trẻ phát triển trí tuệ rất hiệu quả. Các bậc phụ huynh có thể hướng dẫn trẻ cách suy nghĩ logic, phân tích và đưa ra những quyết định đúng đắn trong cuộc sống.
• Khuyến khích trẻ học tập nhóm: Học tập nhóm là một phương pháp giúp trẻ phát triển trí tuệ và kỹ năng xã hội. Các bậc phụ huynh có thể khuyến khích trẻ học tập nhóm bằng cách tổ chức các hoạt động nhóm, cho trẻ cơ hội trao đổi, chia sẻ kiến thức và học hỏi lẫn nhau.
• Tăng cường hoạt động thể chất: Trẻ cần được khuyến khích tham gia các hoạt động thể chất như chạy, nhảy, bơi lội và các trò chơi thể thao khác để tăng cường sức khỏe, sự linh hoạt và cải thiện chức năng não.

Như vậy, việc chữa trị cho trẻ chậm phát triển trí tuệ cần sự đa dạng trong các phương pháp điều trị, kết hợp giữa các phương pháp thảo dược, vật lý trị liệu, giáo dục và tâm lý học. Ngoài ra, việc đưa ra một môi trường học tập và sống tốt cho trẻ cũng là rất cần thiết để tạo ra sự tiến bộ cho trẻ.

Một số câu hỏi thường gặp