Mất ngủ là tình trạng khó ngủ, khó thức dậy vào buổi sáng hoặc giấc ngủ ngắn. Có nhiều nguyên nhân gây ra mất ngủ, bao gồm căng thẳng, lo âu, rối loạn giấc ngủ, sử dụng thuốc, bệnh lý và môi trường sống không thuận lợi.
Tuy nhiên, mất ngủ có thể dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực đối với sức khỏe, cả về thể chất và tinh thần. Các triệu chứng của mất ngủ bao gồm mệt mỏi, giảm năng lượng, khó tập trung, lo âu, trầm cảm, suy nhược cơ thể, tăng nguy cơ bị tai nạn giao thông, và các vấn đề khác liên quan đến sức khỏe.
Vì vậy, đối với những người bị mất ngủ, cần phải có biện pháp giải quyết để giúp cải thiện giấc ngủ, tăng khả năng tập trung và nâng cao hiệu suất làm việc, cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Các biện pháp này có thể bao gồm thay đổi thói quen sinh hoạt, sử dụng thuốc ngủ theo chỉ định của bác sĩ, tập thể dục, yoga và các phương pháp thư giãn như massage và tắm nóng.
Vì vậy, thông qua việc tìm hiểu và hiểu rõ về vấn đề mất ngủ, người ta có thể nắm bắt được những nguyên nhân và hậu quả của mất ngủ, từ đó đưa ra những biện pháp giải quyết tốt nhất để giúp cải thiện giấc ngủ, nâng cao chất lượng cuộc sống và tăng khả năng làm việc.
Nguyên nhân mất ngủ
Mất ngủ xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau như:
- Các vấn đề tâm lý, rối loạn sức khỏe tâm thần: Căng thẳng, áp lực trong tài chính, công việc, học tập hoặc bị sang chấn về mặt tâm lý (ly hôn, người thân qua đời, mất việc làm…) là những nguyên nhân dẫn đến mất ngủ vô cùng phổ biến.
- Thói quen ngủ chưa phù hợp: Những người ngủ trưa nhiều, lịch đi ngủ không điều độ, thường xuyên sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ,… sẽ khó đi vào giấc ngủ hơn.
- Ăn quá nhiều vào buổi tối: Một nguyên nhân mất ngủ khác là do ăn quá nhiều vào buổi tối dẫn đến tình trạng khó tiêu, trào ngược dạ dày, ợ nóng,… gây khó chịu, không thể đi vào giấc ngủ.
- Thay đổi nhịp sinh học: Trường hợp đi du lịch hoặc di chuyển đến một quốc gia khác không cùng múi giờ, di chuyển trên máy bay đi qua nhiều múi giờ hoặc giờ làm việc thay đổi sáng – tối thường xuyên cũng có thể dẫn đến bệnh mất ngủ.
- Điều kiện y tế và các loại thuốc: Người gặp các bệnh mãn tính như bệnh tim, trào ngược dạ dày thực quản, hen suyễn,…, người đang bị chấn thương hoặc người đang dùng các loại thuốc ảnh hưởng đến giấc ngủ (thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm, thuốc trị hen suyễn,…) cũng có thể bị mất ngủ.
- Rối loạn liên quan đến giấc ngủ: Đây là nguyên nhân gây mất ngủ rất phổ biến, bao gồm các tình trạng như hội chứng chân bồn chồn, ngưng thở khi ngủ,…
- Tuổi tác: Tuổi tác cũng là một nguyên nhân gây chứng mất ngủ. Người già thường khó ngủ, dễ thức giấc giữa đêm hơn so với nhóm người trẻ tuổi.
- Chất kích thích: Nguyên nhân bệnh mất ngủ có thể xuất phát từ các chất kích thích như nicotine trong thuốc lá, caffeine trong cà phê, trà,… có thể khiến bạn khó đi vào giấc ngủ hơn.
- Ít hoạt động thể chất hoặc xã hội: Không hoặc ít hoạt động có thể dẫn đến mệt mỏi, uể oải, muốn ngủ trưa nhiều nhưng lại gây khó ngủ vào ban đêm.
Trên đây là một số nguyên nhân gây ra mất ngủ phổ biến. Để giải quyết vấn đề này, chúng ta cần tìm hiểu và hiểu rõ nguyên nhân cụ thể để có thể đưa ra những biện pháp phù hợp. Điều trị mất ngủ phụ thuộc vào nguyên nhân của nó.
Các loại mất ngủ phổ biến
Có nhiều dạng mất ngủ khác nhau. Trong đó, phổ biến nhất có thể kể đến:
1. Mất ngủ ban đêm
Người bị bệnh mất ngủ ban đêm sẽ có các triệu chứng điển hình như khó đi vào giấc ngủ vào mỗi tối, ngủ chập chờn không sâu giấc. Giấc ngủ đêm cũng không kéo dài 6-8 tiếng như bình thường mà chỉ rơi vào khoảng 3-4 tiếng là đã tỉnh giấc.
2. Mất ngủ kéo dài/mất ngủ kinh niên
Mất ngủ nếu không được điều trị kịp thời sẽ kéo dài và trở thành tình trạng mất ngủ kinh niên, dẫn đến nhiều khó khăn và bất tiện trong cuộc sống. Chứng mất ngủ kéo dài sẽ khó điều trị hơn, đòi hỏi người bệnh phải kiên trì tuân theo phác đồ điều trị từ các bác sĩ chuyên khoa.
3. Mất ngủ sau sinh
Phụ nữ sau sinh hay mất ngủ do nhiều nguyên nhân như: Cảm giác đau ở vết thương (vết mổ hoặc vết khâu tầng sinh môn), mất ngủ do thường xuyên thức khuya chăm con nên bị rối loạn giấc ngủ, tình trạng trầm cảm sau sinh,…
4. Rối loạn giấc ngủ
Rối loạn giấc ngủ bao gồm tình trạng mất ngủ, ngủ rũ ban ngày và cả việc ngủ quá nhiều nhưng không cảm thấy đủ, rối loạn nhịp thức – ngủ. Nguyên nhân rối loạn giấc ngủ có thể do cử động chi có chu kỳ hay ngủ rũ, hội chứng chân không yên, ngáy và ngưng thở lúc ngủ, mộng du và nghiến răng…
Triệu chứng mất ngủ thường gặp
Các triệu chứng thường gặp của bệnh mất ngủ thường bao gồm:
- Khó ngủ vào ban đêm
- Dễ tỉnh giấc vào ban đêm hoặc thức dậy quá sớm
- Mệt mỏi, uể oải, không thấy thư giãn sau khi ngủ
- Lo lắng các vấn đề liên quan đến giấc ngủ
- Thường xuyên mệt mỏi, buồn ngủ vào ban ngày
- Cáu gắt, lo lắng, tâm trạng thay đổi thất thường
- Khó tập trung, mau quên
Các đối tượng dễ bị mất ngủ
Có thể thấy, tình trạng mất ngủ xuất hiện ở mọi lứa tuổi và giới tính. Tuy nhiên, một số nhóm đối tượng có thể dễ bị mất ngủ hơn bao gồm:
- Người cao tuổi: Những người trên 60-65 tuổi dễ bị mất ngủ hơn do những thay đổi của cơ thể liên quan đến lão hóa. Bên cạnh đó, người cao tuổi còn dễ mắc các bệnh lý, sử dụng thuốc gây ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
- Người đang mắc các bệnh lý: Các bệnh mạn tính và các cơn đau liên quan bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ mất ngủ. Một số bệnh dễ dẫn đến mất ngủ bao gồm: bệnh tiểu đường, viêm khớp, mất trí nhớ, Parkinson, đau cơ xơ hóa, trào ngược đường tiêu hóa,…
- Phụ nữ: Các thống kê cho thấy, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh mất ngủ cao hơn so với nam giới do các vấn đề như chu kỳ kinh nguyệt, thai kỳ, rối loạn nội tiết tố,…
- Người đang gặp các yếu tố tâm lý: Người bị căng thẳng, áp lực, gặp nhiều vấn đề trong cuộc sống cũng có xu hướng khó ngủ, mất ngủ.
- Người làm ca đêm/thay đổi múi giờ: Những người phải thường xuyên làm ca đêm, giờ ngủ không cố định hoặc những người đi du lịch, du học ở một quốc gia khác trái múi giờ cũng dễ bị mất ngủ hơn.
- Người có lối sống thiếu khoa học: Hút thuốc lá, uống rượu bia, ít vận động, ăn uống thiếu chất dinh dưỡng,… cũng là các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc chứng mất ngủ.
Tác hại của mất ngủ là gì?
Mất ngủ cấp tính hay mất ngủ mãn tính đều gây nên những ảnh hưởng không nhỏ đối với sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Cụ thể, tình trạng rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến:
- Người bị mất ngủ sẽ dễ bị mệt mỏi, uể oải, luôn trong trạng thái lờ đờ, không tỉnh táo.
- Hệ miễn dịch của người ngủ không đủ giấc, thường xuyên mất ngủ cũng kém hơn so với người bình thường.
- Thiếu ngủ cũng làm tăng nguy cơ bị rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tiểu đường, đột quỵ dẫn đến tử vong.
- Ngủ không đủ giấc cũng sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
- Người bị thiếu ngủ thường có làn da khô ráp, dễ lão hóa, vết thương trên da cũng khó lành hơn.
- Buồn ngủ do mất ngủ, thiếu ngủ sẽ khiến bạn khó chịu, cáu kỉnh, tâm trạng thất thường, khó kiểm soát cảm xúc, cảm thấy cô đơn và dễ mắc bệnh trầm cảm.
- Mất ngủ khiến cơ thể bị thiếu hụt năng lượng dẫn đến việc ăn nhiều hơn, sử dụng thực phẩm kém lành mạnh gây tăng cân.
- Người ngủ không đủ giấc có thể bị ảo giác, chóng mặt, dễ gặp tai nạn khi tham gia giao thông.
Xem thêm: [Review] Sữa ngủ ngon Misure có tốt không? Mua chính hãng ở đâu?
Các biện pháp để ngăn ngừa mất ngủ
Nếu bạn đang gặp phải tình trạng mất ngủ thường xuyên, không nên lo lắng vì có nhiều biện pháp chữa trị mất ngủ hiệu quả. Dưới đây là một số biện pháp chữa trị mất ngủ bạn có thể áp dụng:
- Thay đổi thói quen sống: Thói quen ăn uống và lối sống không lành mạnh có thể gây ra mất ngủ. Do đó, bạn nên thay đổi thói quen ăn uống, tập thể dục và giảm stress để giúp cơ thể thư giãn và chuẩn bị cho giấc ngủ.
- Cải thiện môi trường sống: Môi trường sống không tốt cũng có thể gây mất ngủ. Do đó, bạn nên đảm bảo rằng phòng ngủ của mình là một môi trường thoải mái và yên tĩnh. Hạn chế tiếng ồn, ánh sáng và nhiệt độ không phù hợp.
- Sử dụng phương pháp thư giãn: Yoga, thiền định và massage là những phương pháp thư giãn hiệu quả để giúp giảm stress và tạo điều kiện cho giấc ngủ.
- Sử dụng thuốc ngủ: Nếu mất ngủ là do rối loạn giấc ngủ, sử dụng thuốc ngủ có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ của bạn. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng thuốc ngủ.
- Kỹ thuật học giấc ngủ: Kỹ thuật học giấc ngủ được sử dụng để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Bạn có thể sử dụng những kỹ thuật này để rèn luyện cơ thể và tâm trí cho giấc ngủ tốt hơn.
Ngoài ra, bạn cũng nên tránh sử dụng rượu và thuốc lá, giảm thiểu việc sử dụng điện thoại và máy tính trước khi đi ngủ, và thực hiện đúng thời gian ngủ hàng đêm để giúp cơ thể lấy lại sức khỏe và năng lượng. Tuy nhiên, nếu mất ngủ kéo dài và không thể tự chữa trị, bạn nên tìm kiếm sự giúp đỡ của bác sĩ để có được phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
Xem thêm: 5 mẹo chữa mất ngủ dân gian không cần thuốc ngay tại nhà
